Մեր տված փայտից կրակ են անում, տուն տաքացնում, թոնիրը վառում, կերակուր եփում, փափուկ հաց թխում, ուտում կշտանում, բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում:
Մեր գերաններից շինում են տներ, գոմեր, մարագներ, ժամեր ու վանքեր, մեր տախտակներից ՝ հատակ, առաստաղ, աթոռ, պահարան, սեղան, նստարան, դուռ ու պատուհան և այլ շատ տեսակ կահ և կարասիք. բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում: Կամուրջ են շինում ՝գետերով անցնում. սայլեր են շինում ՝ամեն ինչ կրում. գութան են շինում հողերը հերկում. լուծ, սամի շինում եզ, գոմեշ լծում, օրորոց շինում ՝մանկիկ օրորում. քանոն են շինում ՝տետրակներ տողում, նավեր են շինում ՝ծովի մեջ լողում… բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում: Ո՞վ չի տանձ կերել կամ կարմիր խնձոր, նուռ ու սերկևիլ, կեռաս ու սալոր, դեղձ կարմրաթշիկ, ծիրան անուշիկ: Ապա խաղո՞ղը. և քանի՞ տեսակ կանաչ ու կարմիր, թուխ — թուխ ու սպիտակ. և այդ ամենը մարդիկ են ուտում… Բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում: Խելոք մանուկներ, դուք որ մեծանաք, մեծ մարդիկ դառնաք, մեզ խնայեք, մեզ պահպանեք և ձեր հանդերում, ձեր այգիներում ծառեր տնկեք…
Առաջադրանքներ
1.Դուրս գրի՛ր քեզ անծանոթ բառերը:
անգութ – դաժան
կահ ու կարասի – կահույկ
հերկել – վարել
2.Կարմիրով նշված բառերը գրի՛ր ուղիղ ձևով և գտի՛ր հոմանիշները։
տաքացնում-տաքացնել
ոչնչացնում-ոչնչացնել
պահպանեք-պահպանել
շինում-շինել
կոտորում-կոտորել
ուտում-ուտել
խնայեք-խնայել
պահպանեք-պահպանել
տնկեք-տնկել
3.Ի՞նչ է սովորեցում առակը: Պատմի՛ր:
Առակը սովորեցում է, որ պետք է խնայել ծառերը, չփչացնել, պահպանել, ձրել, չկտրել։
4. Paint ծրագրով նկարի՛ր առակը և տեղադրի՛ր բլոգում:
Interviewer: Can you tell me about a typical day in your life for the school magazine?
Dan: Yeah, sure.
Interviewer: So, what time do you get up?
Dan: Oh, I get up very early. I get up every day at 5 o’clock and go to the pool. Then I swim from 6 o’clock to 8 o’clock.
Interviewer: You get up at 5 o’clock? Wow, that’s early!
Dan: Yeah. Then at 8 o’clock I have a shower, I get dressed and I have breakfast. I have a big breakfast: cereals, toast, bacon and eggs and orange juice.
Interviewer: What do you do after breakfast?
Dan: At 11 o’clock I go to university. I’m studying sports science and I have classes from 11 o’clock to 4 o’clock.
Interviewer: When do you have lunch?
Dan: I have lunch at about 2 o’clock at the university.
Interviewer: What do you do after classes?
Dan: Sometimes I go to the gym and sometimes I meet my friends at a café.
Interviewer: What time do you have dinner?
Dan: I have dinner at 7 o’clock, then I watch TV or go online and I usually go to bed at 10 o’clock.
Եղանակը մթնոլորտի տարբեր վիճակներն է` ամպամած կամ պարզ երկինք, անձրև, քամի, ձյուն կամ կարկուտ, շոգ կամ ցուրտ: Կլիման կարևոր ազդեցություն ունի մարդու կյանքի վրա:
Եթե անսպասելի փոխվում է եղանակը, փոխվում է ամեն ինչ` բերքից մինչև ամառային հանգիստ, որոնք եղանակի նման կարող են փչանալ: Ամենասարսափելին տարերային աղետներն են՝ ջրհեղեղ, սողանք, փոթորիկ, երաշտ: Գիտնականները կարող են կանխատեսել բնության այս կամ այն երևութը ընդամենը մի քանի օր առաջ, իսկ եղանակը կարող է փոխվել մի քանի ժամում:
Եղանակային դիտումները կատարվում են օդերևութաբանական կայաններում տեղադրված սարքերով։ Տեղեկությունները ստացվում են Երկրի արհեստական արբանյակներից և ծովերում ու օվկիանոսներում գտնվող նավերից։ Բոլոր ցուցանիշները համադրելով՝ եղանակը կանխատեսվում է և ամեն օր ռադիոյով, հեռուստատեսությամբ, օրաթերթերով, նաև Ինտերնետով հաղորդվում է մեզ:
ԻՆՉՊԵ՞Ս ԿԱՆԽԱՏԵՍԵԼ ԵՂԱՆԱԿԸ, ԵՐԲ ԻՆՏԵՐՆԵՏ ՉԿԱ:
Հնում մարդիկ եղանակը կանխատեսում էին տարբեր նշանների օգնությամբ, օրինակ` ամպերի ձևով կամ կենդանիների վարքով:
օրինակ`
Երբ կատուն քնած է՝ թաթերը մարմնին կպցրած, ապա նշանակում է, որ ցրտեր են սպասվում: Եթե կատուն քնած է փորի վրա պառկած, ապա կարելի է ենթադրել, որ տաք օրեր են սպասվում: Երբ կատուն փորձում է մեջքը տաքացնել, անձրևներ են սպասվում, իսկ երբ կատուն սկսում է եղունգները քսել հատակին, պետք է քամոտ եղանակ սպասել:
Հանելուկներ
Ծնվում են ջրից, Ճերմակ թև առնում, Քո շնչից անգամ Նորից ջուր դառնում:
Փաթիլներ
Հող ու բքին կանգնած դրսում, Թեև մերկ է, բայց չի մրսում, Հաստանում է փաթիլներից Եվ մաշվում է արեգակից:
Ձնեմարդ
Ճերմակ է, շաքար չի, Կարծր է, բայց քար չի, Հենց տաքացավ, կհալչի:
ՍԱՌՈՒՅՑ
4.Գուշակեցի՞ր, դե՛, յուրաքանչյուր բառով կազմի’ր մեկ նախադասություն:
Ձյան ճերմակ փաթիլները թափվում են ցած:
Ես սիրում եմ պատրաստել ձնեմարդ:
Ես սիրում եմ սառույցի վրա սահել:
Ջերմաստիճան
Չափման գործիքը՝
Չափման միավորները՝
Ջերմաստիճանը որոշելու համար օգտվում են ջերմաստիճանային տարբեր սանդղակներից՝ Ցելսիուսի և Ֆարենհայտի սանդղակներից:
Ցելսիուսի սանդղակով 0°C ջերմաստիճանը համապատասխանում է հալվող սառցի ջերմաստիճանին, իսկ 100°C-ը՝ նորմալ մթնոլորտային ճնշման դեպքում ջրի եռման ջերմաստիճանին:
Գիտե՞ք, որ աչքերն էլ են գանգատվում: Չե՞ք հավատում: Մի անգամ իմ բախտը բերեց, ես կարողացա լսել, թե ինչպես են նրանք բողոքում:
– Ոչ ոք չգիտի,-տրտնջում էին նրանք,-թե ի՜նչ մեղք ենք մենք, խեղճ ենք մենք: Արդեն մի քանի դար է՝ մեր կյանքն անտանելի է: Մենք միշտ տեսնում էինք, որ Արեգակը պտտվում է Երկրի շուրջը: Բայց հայտնվեցին Կոպերնիկոսն ու Գալիլեյը և ապացուցեցին, որ ես սխալվում եմ, ամեն ինչ հակառակն է՝ Երկի՛րն է պտտվում Արեգակի շուրջը: Նայում էինք ջրի մեջ և տեսնում, որ նա մաքուր է ու թափանցիկ: Բայց հայտնվեց մի հոլանդացի Լևենգուկ, մանրադիտակ ստեղծեց և պարզվեց, որ մի կաթիլ ջրում ավելի շատ կենդանի էակ կա, քան ամենամեծ գազանանոցում: Հիմա էլ, տե՛ս, գիշերը նայում ենք երկնքին, ա՜յ այնտեղ՝ վերև: Երկինքը սև է, ինչպես կասկածներն են լինում: Ամեն ինչ մեզ համար պարզ է, ախր մենք հրաշալի ենք տեսնում: Բայց դուրս է գալիս, որ մենք էլի սխալվում ենք: Մեզ մոտեցնում են աստղադիտակին, որն ուղղված է դեպի երկինք: Դե երկինք է էլի՝ իր լուսնով, աստղերով: Ու հանկարծ մենք տեսնում ենք, որ այնտեղ միլիոնավոր աստղեր կան: Այնպես որ՝ հիմա ուզենք թե չուզենք, ապացուցված է, որ մենք ամեն ինչ սխալ ենք տեսնում: Երևի լավ կլինի, որ մենք անցնենք թոշակի:
– Կեցցե՛ք: Բայց առանց աչքերի ո՞վ է դիտելու մանրադիտակներով, աստղացույցներով:
Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Դուրս գրի՛ր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ:
Գանգատվել- բողոքել, տրտնջալ
մեղք- խեղճ
անտանելի- մաքուր
կենդանի էակ-շնչող օրանաիզմ
կասկածան-տարափուսան
2. Քո կարծիքով՝ քո աչքերն ինչի՞ց կբողոքեն:
Իմ կարծիքով իմ աչքերը շատ լավ են տեսնում։
Իմ կարծիքով, որ ես հոգնաց եմ իմ աչքերը փաքվում են, որ ես փորձում եմ աչքերս բաց պահեմ։
3. Իսկ ի՞նչն է ամենագեղեցիկ բանը, որ երբևէ տեսել են քո աչքերը:
Թվի թվանշանները վերադասավորի՛ր այնպես, որ ստանաս հնարավոր ամենափոքր և ամենամեծ թվերը։
Թիվը
Ամենափոքր թիվը
Ամենամեծ թիվը
25481
12458
85421
164892
124689
986421
200147
100247
742001
624100
100246
642001
395341
133459
954331
340007
300047
740003
Այս մատիտներից մեկով պետք է ինքնաթիռ նկարեմ: Ո՞ր մատիտով եմ նկարելու, եթե այն կապույտը կամ դեղինը չէ, ամենաերկարը չէ և ամենակարճը չէ
Պատ․՝ 4
Ագարակում կա 4 կատու: Սպիտակ կատուներ սև կատուներից շատ են: Քանի՞ սպիտակ կատու կա ագարակում:
1+3
2+2
3+1
4+0
Պատ․՝ 3 սպիտակ կատու
Արկղում կա 4 բազուկ և 3 գազար : Ագարակի կենդանիներին կերակրելու համար Արամը արկղից վերցրեց 5 բանջարեղեն: Հնարավո՞ր է, որ բանջարեղեններից մեկը գազար լինի:
Պատ․՝ այո , հնարավոր է։
Որոշե՛ք, թե քանի գրամ է կշռում մեկ տանձը:
450-300=150գ նարինջը
250-150=100Գտանձը
300-100=200գ խնձոր
Թիվը կլորացրո՛ւ մինչև մոտակա տասնյակը, հայուրյակը, հազարյակը:
